Zacharias, hij was met stomheid geslagen. Kon alleen nog maar communiceren middels een tablet. Niet zo één als wij kennen, maar een wat oudere versie, een bordje met een krijtje. Een engel was bij hem op bezoek geweest in de tempel en had hem gezegd dat hij en zijn vrouw Elisabeth op hun hoge leeftijd nog een zoon zouden krijgen. Hij had getwijfeld aan de woorden en gezegd: Hoe kan ik weten of het waar is wat je zegt. En laten we eerlijk zijn, zo'n rare vraag was dat nou toch ook weer niet. Probeer je zijn situatie eens voor te stellen. Je leven lang verlang je naar een kind en gebeurt er niets. Je blijft kinderloos. En dan ineens komt er iemand die jou zegt dat jij en je vrouw op je hoge leeftijd nog een kind krijgen. Sara, de vrouw van Abraham, moest er destijds hartelijk om lachten, toen zij en Abraham op hun hoge leeftijd hetzelfde te horen kregen. Ik vind het in die situatie ook een hele normale vraag die Zacharias aan de engel stelt: hoe moet ik weten of dat waar is? Kun je je legitimeren? En vervolgens kan hij zich zo'n negen maanden niet meer uiten. Stel je toch eens voor. Dat elke keer als je twijfelt, of vragen stelt bij je geloof, God je met stomheid slaat. Dan zou het misschien wel heel stil zijn in de kerk.
Het wonder dat de engel aan Zacharias had voorzegd gebeurde. Hij en Elisabeth kregen in hun hoge ouderdom nog een zoon. En nu is de dag aangebroken van de besnijdenis en moet het kind een naam krijgen. Wat de naam zou worden, was voor niemand meer een vraag. Het kind zou Zacharias heten. Zo ging dat toen. Een zoon werd genoemd naar zijn vader. Zo leefde de vader door de zoon voort. Dat was traditie, zo was het altijd geweest en zo moest het ook altijd blijven. Want tradities geven rust en zekerheid. Maar dan ineens zegt Elisabeth dat het kind Johannes moet heten. Verbazing en verwarring alom. Wat doet Elisabeth hou? Dat kan niet, dat slaat nergens op. Hoe moet de naam van Zacharias dan voort leven. Je gaat toch niet zomaar afwijken van tradities en gewoontes. Daar worden mensen alleen maar onrustig en onzeker van. Nee, de naam Johannes slaat nergens op, ze kennen zelfs niemand in de familie die zo heet. Ze wenden zich af van Elisabeth en keren ze tot Zacharias. Dan moet de vader maar zeggen hoe dat kind gaat heten. Maar die is nog steeds met stomheid geslagen, pakt dus z'n tablet en begint te schrijven, terwijl de mensen misschien wel over z'n schouders mee kijken. Tot ieders grote verbazing schrijft ook Zacharias de naam “Johannes” op. Iedereen helemaal van de leg. Hij kon al niet praten en nou lijkt hij z'n verstand ook nog te zijn verloren. Wat is hier aan de hand?
En op dat moment, als een donderslag bij heldere hemel, kreeg Zacharias zijn stem weer terug. En het eerste wat hij doet? Hij begint te spreken en God te loven, met de woorden die wij vandaag kennen als de lofzang van Zacharias. Een lofzang die eigenlijk een profetie is. Zo staat het er tenminste. Zacharias werd vervult met de heilige Geest en sprak woorden die hem door de Geest werden ingegeven. Sinds God door de laatste profeet, Maleachi, tot zijn volk had gesproken, was Hij zo'n vierhonderd jaar stil geweest. Had Hij niet door profeten tot het volk gesproken. Nu sprak God weer tot het volk door Zacharias. En straks, door Johannes. Geen wonder dat al die mensen die erbij waren diep onder de indruk waren. Als God tot je spreekt is dat indrukwekkend.
Zo'n negen was Zacharias stil, kon hij niets zeggen. Is dat vandaag met ons als kerk ook niet een beetje zo. Zo'n negen maanden zijn we nu als kerk met stomheid geslagen. Mogen we niet meer bij elkaar komen en is onze lofzang stil gevallen. Hebben we onze feesten niet kunnen vieren, tenminste niet zoals we dat gewoon waren te doen. En waar we dachten dat het de goede kant uitging en met kerst met meer bij elkaar mochten komen, de regels wat verruimd zouden worden, kregen we de afgelopen week het trieste bericht dat alles weer op slot gaat. Pasen en Pinksteren gingen dit jaar al in stilte voorbij en nu gaat het kerstfeest ook in stilte voorbij. Geen kerstzangdiensten, geen kerstnachtdiensten, geen feestelijke kerkdiensten op eerste kerstdag. Geen uit volle borst gezongen 'ere zij God' . Al bijna het hele jaar moeten we met elkaar communiceren via de tablet. Een iets modernere dan Zacharias had. We hebben er geen krijtje meer bij nodig. Ik sta hier vanmorgen voor een kerkzaal, vol lege stoelen. Jullie zitten daar verborgen achter een scherm, achter je tablet. Het is stil hier. De lofzang van Zacharias klonk vanmorgen door de stilte hier.
Mijn vrouw en ik zagen dit jaar best tegen kerst op. En ik geloof niet dat wij daar de enigen in zijn. Bij ons thuis is het kerstfeest altijd een vaste traditie. Eerste kerstdag vieren we het kerstfeest te midden van de gemeente. En tweede kerstdag vieren we dat te midden van ons gezin, onze kinderen en kleinkinderen. Dit jaar wordt het anders. Geen mooi kerstfeest in de kerk, zoals we tot nu toe gewend waren. Met een mooie kerstboom, lichtjes, mooie kerstliederen en met warme chocolademelk. Geen gezellig kerstdiner thuis, met de hele familie, met lekker eten en gezelligheid. De traditie wordt doorbroken, we zijn met stomheid geslagen. Dat maakt je onrustig. De kerstboom, och mijn vrouw en ik hebben hem thuis wel opgezet, de lichtjes erin gedaan en versiert. Maar het ging niet van harte zoals al die andere keren. De sfeer rondom kerst is toch anders dan de andere jaren. En na die vreselijke boodschap afgelopen maandag, dat alles weer dicht ging, had ik echt even de neiging om de kerstboom maar weer weg te halen. En alle versiering weer op te bergen, op zolder. Voor ons gevoel, wel kerst, maar geen feest. En dan nu vanmorgen, toch maar luisteren naar die lofzang van Zacharias.
Het was best een hele bijzondere gebeurtenis, Lucas besteed er tenminste uitgebreid aandacht aan. Het verhaal over Zacharias en Elisabeth, de geboorte van hun kind en de naam Johannes, was overal het gesprek van de dag. Zo'n verhaal gaat al gauw van mond tot mond. Mensen waren diep onder de indruk en overal vroegen ze zich af, hoe het met dat kind van Zacharias en Elisabeth verder zou gaan. Zacharias geeft met deze lofzang, deze profetie, zelf antwoord op al die vragen. De laatste woorden van Zacharias waren woorden van ongeloof geweest, woorden van twijfel. Hoe weet ik dat zo zeker? Zijn eerste woorden na een lange periode van stil zwijgen waren woorden van vertrouwen, van zekerheid, waren een lofzang naar God. Ik weet het zeker. Een boodschap van hoop.
We noemen dit gedeelte wel de lofzang van Zacharias, maar eigenlijk is het een profetie. Zo noemt Lucas het ons. Een lofzang zijn mijn woorden om God groot te maken voor wat Hij voor mij deed en nog doet en gaat doen. En een profetie zijn woorden van God. Een profetie kijkt niet alleen vooruit, maar ziet ook terug op wat God heeft gedaan voor zijn volk. Daarom is de grens tussen een lofprijzing en een profetie moeilijk te trekken. Moet je misschien wel zeggen, dat een profetie ook een lofzang is. Zoals ook deze profetie lofprijzingen bevat. Zacharias spreekt over de vervulling van Gods belofte. Zacharias kijkt terug en kijkt vooruit. Ziet terugkijkend Gods trouw voor zijn volk en hoe Hij aan zijn volk heeft gedacht. En hij ziet en vertelt hoe zijn zoon Johannes straks de weg mag bereiden voor dat andere kind dat komt. Zacharias ziet en vertelt hoe God aan zijn volk heeft gedacht en nog steeds denkt en aan het werk is om ze te bevrijden van hun vijanden. Vierhonderd was God stil geweest, maar al die tijd had Hij niet stil gezeten. Zacharias ziet en vertelt hoe God bezig is met een reddingsplan voor deze wereld.
Misschien hebben we dat vandaag ook wel nodig. Woorden van God tot ons gesproken. Een woord over Gods reddende kracht, over Gods beloften, destijds aan Israël, maar vandaag ook aan ons. Woorden over Gods barmhartigheid, over Gods nabijheid in onze levens. Die ons weer opnieuw herinneren aan Gods beloftes en ons wijzen op Gods trouw. Zodat we telkens opnieuw mogen weten, dat God nooit het werk van zijn handen los laat. Gisteren niet, vandaag niet en morgen niet. Gods beloften staan. Ik zal bij je zijn, voor je zorgen, met je zijn, alle dagen van je leven en nog langer, tot aan de voleinding van de wereld. Woorden die vandaag mogen klinken, dwars door de situatie heen waarin we zitten. God zal je bevrijden van je vijanden.
Door de woorden van Zacharias wil God vandaag ook tot ons spreken, wil God vandaag ook ons bemoedigen en vertroosten. Waar wij nog in een Lock down zitten en niet weten hoe en wanneer dit allemaal gaat aflopen, is Hij onze redding al aan het voorbereiden.
Zacharias was met stomheid geslagen omdat hij even twijfelde aan de woorden van de Heer. Omdat hij vragen stelde. Maar wat zouden wij doen in zo'n situatie? Hoe vaak overkomt het mij niet, dat ik vragen stel of dat ik twijfels heb. Met hoeveel vragen lopen we vandaag rond. Stel je toch eens voor dat God ons elke keer met stomheid zou slaan als we twijfelen of vragen stellen bij ons geloof.
Pasen en Pinksteren gingen dit jaar stil voorbij. Het Kerstfeest zal niet anders zijn. Of het een witte kerst wordt weet ik niet, maar het wordt in elk geval een stille kerst. Een kerstfeest, ontdaan van alle franjes waarmee we dit feest hebben omgeven. Geen volle kerken in de kerstnacht. Geen 'ere zij God' dat door de nacht klinkt. Alle franje is eraf, maar misschien dat we daardoor weer meer terug gaan naar het échte het kerstfeest. Een feest waarin het niet gaat om de kribbe, maar om het kind daarin. Minder feest, maar meer kerst. Terug te gaan naar de kern van ons geloof. Dan gaat het weer écht om de geboorte van de Here Jezus, God die als mens naar ons toekwam. Die ons opzocht in onze levens. Die ons rechtstreeks wil aanspreken. Dan kan het dit jaar zomaar een kerst worden waarin dat kind weer wordt geboren in onze harten.
Eens komt de dag, dat we elkaar weer mogen opzoeken, dat we weer bij elkaar kunnen komen, elkaar kunnen ontmoeten, dat onze stilte wordt doorbroken. Dan kunnen de tablets weer aan de kant. Dan komt er een eind aan ons zwijgen en mag de lofzang weer klinken. 'Ere zij God, in de hoge'. Omdat God naar ons toekwam, de stilte doorbrak en weer tot ons sprak door zijn Zoon de Here Jezus Christus. Het kind dat werd geboren voor u en voor mij. God werkt in en aan deze wereld. God heeft de regie in handen, ook van deze komende kerst en de dagen daarna. God werkt allang aan onze bevrijding, ook uit de situatie van vandaag. Daarom mogen we ook vandaag die woorden van Zacharias horen en mogen ze ons aansporen en bemoedigen:
Geprezen zijn de Heer, de God van Israël, Hij heeft zich om het volk, om ons, bekommerd en ons verlost. Dag aan dag draagt Hij ons.
Ik wens jullie allemaal gezegende kerstdagen toe.
Amen.